اعتماد بهنفس زیرگروهی از عزتنفس است و این عزتنفس یعنی اگر فرد ارزش بالایی برای خود قایل باشد، عزتنفس بالایی هم دارد و اعتماد به نفس نیز بهمعنی اتکا کردن به این ارزشها است. اعتماد بهنفس معمولا در چهار، پنج حیطه اتفاق میافتد و اولین حیطهای که در عزتنفس و اعتماد بهنفس اهمیت دارد، مربوط به بُعد جسمانی است؛ یعنی فرد بپذیرد که از نظر دیگران، جسمی مقبول و کارا دارد و میتواند برخی از مهارتهای حرکتی را فرا بگیرد که این حیطه از زمان کودکی شکل میگیرد.
هنگامیکه فرد کودک است و والدینش او را به خاطر ویژگیهای مثبتی که در جسم او وجود دارد، تشویق میکنند و بهطور مثال به او میگویند که تو به خوبی میدوی، قدرتمند و توانمند هستی، این تشویقها شرط توانمند شدن یک کودک است، زیرا بازخوردهای مثبتی را در او به وجود میآورد. هر انسان در ذهن خود یک تصویر جسمی از خود دارد که در دیدگاه روانشناسی به آن ادراک تصویر جسمی گفته میشود. در این راستا اگر اطلاعاتی که دیگران از ما به خودمان میدهند خوب نباشند، تصویری که ما از خودمان در ذهن داریم یک تصویر غلط خواهد بود که این موضوع در به وجود آمدن اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، کمرویی و پایین بودن عزت و اعتماد بهنفس تاثیر میگذارد.
شرایط سالم جسمانی و تناسب ابتدایی بدن در یک انسان میتواند بازخوردهای مناسبی را برای او فراهم کند. در طول زندگی افراد را وادار کنیم که تمرینات جسمانی انجام دهند تا تناسب جسمانی پیدا کنند که به مرور زمان این موضوع موجب میشود که از اطرافیان خود بازخوردهای مثبتی را دریافت کنند و این بازخوردها موجب بالا رفتن اعتماد به نفس او میشود.
با ورزش کردن آمادگی جسمانی فرد افزایش پیدا میکند و این موضوع در تعاملات اجتماعی او هم تاثیر میگذارد؛ به طور مثال وقتی یک فرد با پیادهروی زمان بیشتری راه میرود این کار تحمل او را برای دیگر کارهای روزانه بیشتر میکند؛ به همین جهت بهطور کلی گفته میشود که ورزش کردن میتواند باعث بالا رفتن اعتماد به نفس شود. هر فرد یک بعد مادی و یک بعد روانشناختی دارد، بعد مادی فرد، جسم او است. انسان برای فکر کردن نیاز به اکسیژن دارد و افرادی که ورزش میکنند دارای توان بیشتری در شُش و ریههایشان هستند و میتوانند اکسیژن را سالمتر به مغز خود برسانند. به همین دلیل گفته میشود افرادی که ورزش میکنند به خاطر اینکه اکسیژن بیشتری به مغزشان میرسد و تناسبی در کارکرد جسمانیشان وجود دارد، در وقوع مشکلات و هنگامی که تحتفشار و درگیر یک مشکل خاص هستند، میتوانند راهحلهای بیشتر و بهتری را به ذهن آورند.
پس فردی که ورزش نمیکند، هنگامی که دچار مشکل میشود، عضلات او خسته و شل میشوند و از طرف دیگر نیز اکسیژن کمتری به مغز او میرسد و فرد سریع خسته میشود و به همین دلیل تحمل این فرد برای مواجه شدن با مشکلات، بسیار کاهش پیدا میکند. بنابراین ورزش موجب تناسب جسمانی میشود و تناسب جسمانی نیز موجب بازخوردهای مثبت از طرف دیگران شده و در نتیجه باعث میشود، فرد برداشتهای مثبتی از خود داشته باشد که در نهایت سلامت روانی او افزایش پیدا میکند.
باید مدنظر داشت که ورزش کردن سیستم تنفسی و خونرسانی را به مغز افزایش میدهد و موجب میشود افراد راهحلهای بیشتری را هنگامی که تحتفشار هستند، به ذهن آورند. در کل میتوان گفت افرادی که ورزش میکنند، آسیبپذیریشان نسبت به مسایل روان شناختی بسیار کمتر است. ورزش کردن فقط حرکتهای جسمانی نیست؛ در حیطه روانشناسی نوع حرکتها در شکلگیری اندامها بسیار موثر است. متاسفانه امروزه به دلیل اینکه ارزشهای کاذبی بین جوانان در حال رشد است، بسیاری از جوانان فکر میکنند ورزش کردن مساوی با بزرگتر شدن عضلات است، در حالیکه ما سلامت روانی را میخواهیم نه حجیم شدن عضلات را.
ابتدا ممکن است در دوره نوجوانی و جوانی چنین افرادی به خاطر حجیم شدن عضلات خود، بازخوردهای مثبتی را از همسالان خود دریافت کنند اما به مرور زمان به خاطر اینکه این بازخوردها، هنجار جامعه نیست، به ناهنجاری تبدیل شده و باعث میشود فرد بازخوردهای منفی دریافت کند که این موضوع ممکن است اعتماد بهنفس فرد را پایین آورد. در هیچ زمانی ثابت نشده است ورزشهایی مانند ژیمناستیک، نرمشهایی که افراد به صورت روزانه انجام میدهند و ورزشهای هوازی باعث آسیب به افراد میشود. ورزش کردن دارای بعد تخلیه هیجانات هم هست که معمولا به عنوان یک روانشناس هنگامی که به افراد سفارش میکنیم که ورزش کنند، به دلیل این بعد هم هست چرا که طی ورزش کردن، حرکاتی را انجام میدهیم که میتوانیم هیجانات خود را تخلیه کنیم. تخلیه شدن هیجانات ناخوشایند میتواند به سلامت جسم کمک کند.
افراد باید ورزشهایی را انجام دهند که باعث تخلیه هیجانات شوند و به آنها آرامش هم بدهد؛ امروزه ورزشهایی که با آب هستند مانند شنا، واترپلو، جتاسکی و اسکی روی آب به افراد کمک میکنند تا هیجانات متعادلتری داشته باشند. همچنین رشته دو و میدانی هم برای بالا بردن اعتماد بهنفس پیشنهاد میشود چرا که در این ورزش تمام اعضای بدن درگیر میشوند.