باورهای غلط رایج در باشگاه‌های بدنسازی و مراکز ورزشی، باعث شده که نه تنها ورزش تاثیر مثبتی برسلامت افراد نداشته باشد بلکه در طولانی مدت آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری را به آن‌ها وارد کند.
به گزارش خبرنگار علم ورزش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اهمیت ورزش در سلامت فرد و جامعه نیازی به اثبات ندارد و داشتن یک برنامه ورزشی منظم و متناسب با ویژگی‌های فرد، کمک زیادی به حفظ تندرستی او می‌کند. در این بین کسانی هم هستند که تصمیم می‌گیرند ورزش را به طور جدی دنبال کنند و برای تحقق آن به ثبت‌نام در باشگاه‌های بدنسازی رو می‌آورند، اما همین افراد ممکن است با انجام ورزش‌های غلط در این باشگاه‌ها نه تنها به اهداف خود نرسند بلکه درطولانی مدت دچار مشکل و آسیب‌های جدی شوند و سلامتی‌شان به خطر بیفتد.
نه هر وسیله‌ای نه هر تردمیلی نه هر دویدنی..
برخی از افراد معتقدند برای درست ورزش کردن و موثر بودن آن حتما باید در باشگاه‌های بدنسازی ثبت نام کنند و از وسایل پیشرفته این مراکز استفاده کنند و ورزش‌های عادی در محیط‌هایی مثل منزل و فضاهای سبز تاثیری بر سلامتی ندارند. دکتر سیعد نیکوخصلت متخصص بدنسازی درباره‌ی این مساله می‌گوید: «بدنسازی راهی است برای ورزش کردن و نکته‌ای که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که اطلاعات علمی و آگاهی خود را دراستفاده از وسایل بدنسازی بالا ببریم. بعنوان مثال بدانیم که چگونه وزنه بزنیم تا عضلات‌مان تقویت شود.»
ایشان ادامه می‌دهد: «وجود وسایل بدنسازی و استفاده از آن امکانات تلقی می‌شود اما نباید تنها راه ورزش کردن را استفاده از همین وسایل دانست. افراد باید بتوانند از وزن و عضلات بدن خود زمانی که لازم است بدون استفاده از دستگا‌ه‌ها استفاده کنند و بتوانند با وسایل ساده و در دسترسی مثل میله‌ها و کش‌های ورزشی برای فعالیت‌های بدنی بهره ببرند.»
فعالیت‌هایی مثل دویدن خواه یا ناخواه به زانو فشار وارد می‌کنند و بیشتر افراد گمان می‌کنند استفاده از دستگاه‌ی مثل “تردمیل” میزان این فشارها را کاهش می‌دهد. دکتر فرشاد غزالیان استاد دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «معمولا تردمیل‌های مورد استفاده در منازل از نوع تجاری هستند و از لحاظ طراحی، شوک‌هایی را به مفاصل مچ، زانو و لگن وارد می‌کنند. به همین دلیل دویدن روی چمن می‌تواند برای افراد مفیدتر باشد، اما اگر کسی خواست روی ترد میل بدود، باید حتما از نوع استاندارد آن استفاده کند تا شوک وارده به مفاصل را خنثی کند.»
دکتر نیکو خصلت هم با اشاره به این که تفاوت انرژی مصرفی روی تردمیل نسبت به آسفالت ناچیز و حدود 5 تا 6 درصد است، به ایسنا می‌گوید: «برای این که بتوان این مقدار را افزایش داد باید از تردمیل‌های استفاه کرد که جنس نوار صفحه گردان آن نرم و مناسب باشد.»
* عرق کردن معیار خوبی برای تعیین شدت تمرین نیست
معمولا افراد هنگام وزنه زدن و کار با دستگاه‌های بدنسازی، ورزش را تا زمانی که عرق نکرده‌اند، ادامه می‌دهند؛ چرا که تعریق را نشانه‌ای برای واکنش بدن به ورزش و تمرینات بدنسازی می‌دانند. دکتر نیکو خصلت درباره‌ی این مساله می‌گوید: «سیستم بدن هر فرد با فرد دیگر فرق می‌کند و در نتیجه پاسخ آن به گرما هم متفاوت خواهد بود. بدن هنگام وزنه زدن، سوخت و ساز بی‌هوازی دارد و چون استراحت بین این تمرینات بیشتر از ورزش‌های هوازی است بدن کمتر عرق تولید می‌کند.»
علاوه بر این بسیاری از کسانی که در باشگاه‌های بدنسازی فعالیت می‌کنند بر این عقیده هستند که هنگام انجام حرکات ورزشی باید در بدن حس درد وجود داشته باشد، در حالی که این متخصص بدنسازی معتقد است: «در تمرینات وزنه، ورزشکاران نباید به دنبال درد باشند و باید از فشار زیاد به اندام‌های خود جلوگیری کنند، در غیر این صورت آسیب‌های جدی و خطرناکی آن‌ها را تهدید می‌کند. وقتی فرد از تمرین فارغ می‌شود، باید به حدی انرژی داشته باشد که به انجام کارهای روزانه خود بپردازد. سیستم درک سختی تمرین روش مناسبی برای تعیین شدت تمرین است.»
آنچه که درباره “دراز و نشست” و “یوگا” نمی‌دانیم
یکی دیگر از باورهای غلطی که بین مردم و ورزشکاران رایج است تاثیر حرکت دراز و نشست بر آب شدن چربی‌های اطراف شکم است. دکتر غزالیان با اشاره به این که دراز و نشست یک تمرین برای استقامت عضلانی است می‌گوید: «برای آب کردن چربی‌های شکم باید تمرینات و فعالیت‌هایی را در برنامه‌های ورزشی گنجاند که همراه با سوخت و ساز هوازی باشد و دراز و نشست تاثیر چندانی بر آب شدن بافت چربی شکم ندارد و می‌توان از آن برای تقویت عضلات کمک گرفت.» دکتر نیکو خصلت هم به کسانی که با هدف آب کردن چربی‌ها ورزش می‌کنند توصیه می‌کند: «عواملی که بر آب شدن چربی‌های شکم موثرند ورزش‌های هوازی و تغذیه هستند. اگر انرژی مصرفی فرد در روز برابر با انرژی دریافتی یا بیشتر از آن باشد، می‌توان با انجام ورزش‌های هوازی از میزان چربی‌ها کاست.»
دردهای ناحیه کمر هم از مهم‌ترین و شایع‌ترین معضلات سلامت انسان است. دکتر غزالیان می‌گوید: «80 درصد افراد در طول زندگی دچار کمر درد می‌شوند که این دردها علل مختلفی دارند؛ از درگیری‌های عصب‌ها تا ضربه‌ها و فشار‌های ناگهانی.» در بسیاری از باشگاه‌های و مراکز ورزشی یوگا را راه درمان مناسب و تاثیرگذاری برای درمان کمردرد تجویز می‌کنند.
این فیزیولوژیست می‌گوید: «باید علت کمردرد مشخص باشد تا بر اساس آن یوگا بتواند تاثیری در درمان آن داشته باشد.»
دکتر نیکو خصلت هم با بیان این که علت بسیاری از دردهای ناحیه کمر مشخص نیست اظهار می‌کند: «بعضی از کمردردها ملاحظات کششی و حرکتی خاصی دارند. در ورزش یوگا تمرکز فرد تنها روی کمر و درد آن ناحیه نیست و مربوط به همه عضلات بدن می‌شود. بنابراین مشورت با پزشک و گرفتن یک برنامه تمرینی مناسب از وی برای درمان کمردرد حائز اهمیت است. گاهی برای درمان این دردها نیاز به عمل جراحی است که انجام برخی از حرکت‌ها می‌تواند تاثیر منفی و غیر قابل جبرانی بر آن داشته باشد.»
برنامه تمرینی مناسب بهترین راه ورزش و فعالیت
ورزش و حضور در فعالیت‌های گروهی و مراکزی مثل باشگاه‌های بدنسازی بدون داشتن یک برنامه تمرینی منظم و مستمر فایده و تاثیر مثبتی روی افراد نخواهد داشت. غزالیان به کسانی که اهل ورزش هستند و آن را راهکاری برای حفظ سلامتی خود می‌دانند و یا به دنبال تحقق اهدافی مثل کاهش وزن و درمان دردهای خود هستند توصیه می‌کند: «این افراد حتما از یک برنامه ورزشی منظم استفاده کنند. در طراحی تمرین و برنامه ریزی آن باید متغیرهایی مثل شدت، حجم و فرکانس تمرین را در نظر گرفت. تنها توجه به این نکات است که باعث می‌شود برنامه تمرینی اثرات خود را روی سلامت فرد اثرگذار باشد. این برنامه تمرینی باید از لحاظ بیومکانیک تجزیه و تحلیل شده باشد و اگرفرد دچار آسیب دیدگی است، در تمرینات لحاظ شود تا با در نظر گرفتن فاکتورهای کمیت و کیفیت تمرین به هدف نهایی ورزش که حفظ سلامتی است رسید.»