در تقویم فوتبال ایران، شادی ها دیگر پایدار نیستند. ۲۳ سال پیش عمر خوشحالی های فوتبالی ما خیلی بیشتر از این بود. یک حماسه ملبورن می توانست تا سه ماه مردم را خوشحال نگه دارد. یک پیروزی مقابل آمریکا یک هفته جشن داشت، اما حالا عمر شادی های فوتبالی ما قد توپ فوتبال شده است!
از روزی که پرسپولیس به فینال آسیا رسید، بلاهایی به سرش آمد و با اتفاقاتی دست و پنجه نرم کرد که شاید هواداران پرسپولیس حالا بگویند کاش فینالیست نمی شدیم. طبق عادت بد فوتبال ایران، تیمی که نتیجه می گیرد، نابود می شود!
در یادداشت ویژه امروز طرفداری، سرنوشت تیم های موفق فوتبال ایران را مرور می کنیم و در انتها می پرسیم چرا تیم موفق در فوتبال ما تا نابودی پیش می رود؟!
استقلال امیر قلعه نویی (سال های ۹۱، ۹۲ و ۹۳)
استقلال امیر قلعه نویی در سالی که به نیمه نهایی آسیا رسید را به خاطر دارید؟ بازی بوریرام – استقلال، نجات پروانه گیر افتاده در چمن ورزشگاه توسط آندرانیک تیموریان و دقایقی بعد سوپرگل او به یاداوری آن بازی کمک می کند. استقلال قلعه نویی در آسیا فوق العاده کار کرد. استقلال با قهرمانی ایران به آسیا رسیده بود، قهرمانی فصل ۹۱/۹۲ لیگ برتر. مهدی رحمتی، جواد نکونام، آندرانیک تیموریان، خسرو حیدری، حنیف عمران زاده، امیرحسین صادقی، مجتبی جباری، فرهاد مجیدی، جی لوید ساموئل، آرش برهانی و سیاوش اکبرپور تنها بخشی از بازیکنان این تیم پرستاره بودند.
استقلال قلعه نویی پس از یک سال با ثبات و قهرمانی در لیگ، فصل ۹۲/۹۳ را در جایگاه پنجم به پایان رساند و تقریبا اکثر ستاره هایش را از دست داد.
تیم ملی ایران با سرمربی گری کارلوس کی روش
کارلوس کی روش سال ۲۰۱۱ به ایران آمد. کی روش از فروردین ۱۳۹۰ رسما مربی گری تیم ملی ایران را بر عهده گرفت و بازی های مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ از تیر ماه همین سال (۱۳۹۰) آغاز شد.
تیم ملی در مرحله نهایی با کره جنوبی، ازبکستان، قطر و لبنان در گروه پنج تیمی قرار گرفت. دو تساوی و یک شکست در ۵ بازی اول ایران را در شرایط بدی قرار داد. تیم ملی ایران با سه پیروزی پیاپی مقابل قطر، لبنان و کره جنوبی در سه بازی پایانی، به سختی و در روز آخر جواز صعود در جام جهانی را به دست آورد. تیم ملی با یک تساوی مقابل نیجریه و دو شکست مقابل آرژانتین و بوسنی از جام جهانی کنار رفت.
در بازگشت، از تیم ملی مانند یک قهرمان استقبال شد.
تیم کی روش اما در دومین تجربه مقدماتی جام جهانی خود، قدرتمندانه با ۸ بازی بدون گل خورده و به عنوان تیم سوم پس از روسیه میزبان و برزیل، جواز حضور در بازی های جام جهانی را به دست آورد. شاید تیم ملی ساده ترین صعود خود به جام جهانی را تجربه کرد. تیم ملی ایران در جام جهانی هم عملکرد فوق العاده ای داشت. پیروزی مقابل مراکش و تساوی با پرتغال. تیم ملی ایران تا لحظات پایانی بازی با پرتغال شانس صعود داشت و شاید اگر مهدی طارمی می توانست در آن موقعیت حساس معروف دروازه پاتریسیو را باز کند شاهد یک اتفاق تاریخی برای فوتبال ایران بودیم.
اما در برگشت تیم ملی ایران و بازی های جام ملت های آسیا اتفاقاتی افتاد که تمام آن ها را به خوبی به یاد داریم. تیم ملی به دست ویلموتس افتاد و حالا صعود به مرحله بعدی مقدماتی جام جهانی هم به اما و اگر کشیده است.
پرسپولیس برانکو بعد سه قهرمانی
برانکو معمار پرسپولیس کنونی است. پرسپولیسی که در آغاز هر فصل حتی با جدایی بازیکنان مدعی اصلی قهرمانی لیگ است. برانکو پرسپولیس را با پنجره بسته قهرمان کرد و به فینال آسیا رساند.
در سال آخر، پرسپولیس فاتح لیگ برتر، جام حذفی و سوپرجام شد. بعد این سه گانه رویایی پرسپولیس، همه می دانیم چه بلایی سر تیم آمد. شادی سه گانه برای هواداران پرسپولیس ۱۵ روز هم دوام نداشت.
جدایی برانکو ایوانکوویچ از باشگاه که پرسپولیس را هنوز درگیر عواقب خود کرده و از خطر پنجره بسته تا کسر ۶ امتیاز سرخ پوشان را تهدید می کند.
استقلال استراماچونی
استقلال مدت ها و حتی سال ها در پی رسیدن به صدر جدول لیگ برتر بود. استقلال استراماچونی یک تیم رویایی برای هواداران استقلال شد، تیمی که با وجود نمایش های زیبا نتیجه نگرفت، روی دور برد افتاد و توانست به صدر جدول برسد.
همین که تیم به صدر جدول رسید استراماچونی رفت، هواداران مقابل باشگاه تجمع کردند، تیم درگیر تغییرات مدیریتی پیاپی شد و هواداران استقلال در حسرت یک بازی مانند دوران استراماچونی ماندند.
استقلال در چشم به هم زدنی بعد از رسیدن به صدر جدول، نابود شد!
اتفاق مشابه چند هفته بعد برای کالدرون هم رخ داد.
پرسپولیس کالدرون
کالدرون زمانی هدایت پرسپولیس را عهده گرفت که هواداران کسی جز برانکو را به عنوان سرمربی تیم قبول نمی کردند. کالدرون با چند مشکل بزرگ دست و پنجه نرم می کرد. مشکل تغییرات مدیریتی و پرداخت مطالبات کادر فنی و بازیکن که جز جدا نشدنی سرخابی ها شده و همینطور فشار هوادار برای نتیجه گرفتن، پرسپولیسی ها نام برانکو را در ورزشگاه صدا می زدند. به این ها بازیکنان تیمی را اضافه کنید که اشباع شدند و به همه افتخارات در فوتبال ایران رسیده اند.
سرمربی تیم را مدیریت کرد و دیگر مدعیان قهرمانی درگیر مشکلات خود شدند تا کالدرون با پرسپولیس به قهرمانی نیم فصل برسد. سرنوشت کالدرون بعد از قهرمانی نیم فصل هم مشخص است. تا در دل هواداران جا باز کرد و اعتماد آن ها را به دست آورد، مجبور به جدایی از پرسپولیس شد.
پرسپولیس قهرمان و فینالیست یحیی گل محمدی
پرسپولیس با یحیی گل محمدی لیگ برتر را فتح کرد و به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسید. لیگی که با کرونا بسیار طولانی و فرسایشی شد، تغییرات مدیریتی و تغییرات بازیکنان، رسیدن به فینال آسیا در چنین شرایطی فوق العاده است. مهره های جدید پرسپولیس به سرعت با تیم هماهنگ شدند و هر یک در نقش یک ستاره برای تیم بودند. پرسپولیس قبل از لیگ قهرمانان آسیا را به خاطر بیاورید، بیرانوند، علیپور و ترابی تیم را ترک کردند و مشکل مصدومیتی که وجود داشت. کسی فکرش را می کرد پرسپولیس به فینال آسیا برسد؟
تجمع هایی که باید در قطر و عربستان شکل می گرفت، نه تهران!
چنین نتیجه ای در این شرایط فوق العاده است، پس چرا هواداران پرسپولیس مقابل مجلس و ساختمان باشگاه تجمع می کنند؟ این تجمع ها را باید در قطر و عربستان می دیدیم که با تیم های گران قیمت نتیجه نگرفتند. شاید دستمزد یک بازیکن شان شاید سنگین تر از تمام خرج های نقل و انتقالاتی استقلال و پرسپولیس در ۵ سال گذشته باشد!
مجموع خرج یک سال پرسپولیس، استقلال، سپاهان و شهر خودرو به مارتینز ۱۶ میلیون یورویی، بازیکن النصر نمی رسد.
عربستانی ها باید مقابل باشگاه جمع می شدند و می پرسیدند چرا با این همه بازیکن میلیونی و امکانات، از پرسپولیس باختیم؟ اما این تجمع ها را در تهران می بینیم چرا که در فوتبال ما هیچ چیزی سر جای خودش نیست!
تیمی که قهرمان لیگ و فینالیست آسیا شده، باید شاهد تجمع های اعتراضی باشد. اما به چه علت؟
اتفاقاتی که شادی را به اهالی فوتبال حرام کرده، چند دلیل دارد:
- ۱- بی اطلاعی مدیران از قواعد بین المللی
مدیران فوتبال ما قواعد بین المللی را بلد نیستند. بسیاری از مدیران ما حتی به اندازه یک ایجنت هم از قوانین اطلاع ندارند.در رقابتی مانند لیگ قهرمانان آسیا احتمال درخشش تک تک بازیکنان وجود دارد. طبق بند ۱۴Bis قوانین فیفا، اگر بازیکنی دو ماه دریافتی از باشگاه نداشته باشد مجاز به فسخ یکطرفه قرارداد است. پس هر مدیری باید بداند در آستانه تورنمنت مهمی مانند لیگ قهرمانان آسیا به بازیکنش دستمزد بدهد. پرسپولیسی ها در لیگ قهرمانان آسیا درخشیدند و حال تیم هایی که وضعیت بسیار بهتری از باشگاه های ما دارند، خواهان جذب آن ها هستند. اگر یک قسط از دستمزد این بازیکنان قبل از لیگ قهرمانان آسیا پرداخت می شد و دو ماه بازیکن بدون دریافتی نمی ماند، اکنون اجازه فسخ نداشت و باشگاه از جانب بازیکن در معرض خطر نبود!
خجالت آور است که مهدی ترابی ۱۵ روز قبل فسخ قراردادش به پرسپولیس نامه داد و این نامه در باشگاه گم شد!
ترابی گفته بود من می روم و اگر مدیریت این نامه را می دید، حداقل می توانست از این مهره مهم پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا استفاده کند. مدیریت پرسپولیس یک بار این اتفاق را تجربه کرد اما درس نگرفت. تجربه ترابی در خصوص شجاع هم در حال تکرار است. باشگاه جدایی شجاع خلیل زاده را جدی نگرفت تا در وضعیت مشابه قرار بگیرد.
- ۲- جنبه!
بی تعارف بگوییم، ما نه از نظر موفقیت فردی جنبه داریم و نه موفقیت جمعی! این موضوع به شکل عجیبی در وجود ما نهادینه شده است. مثلا فرزند محصل یک خانواده با نمره خوبی که می آورد از پدرش باج می خواهد که فلان خواسته اش را برآورده کند. بازیکن فوتبال در یک بازی مهم گل می زند و از باشگاه امتیاز می خواهد. مربی با چند برد مهم می گوید مطالباتم را نگیرم فسخ می کنم.
شاید واقعا ما جنبه موفقیت نداریم!
هوادار، بازنده اصلی
در چنین شرایطی بازنده هواداری است که از این مراوده های پشت پرده خبری ندارد. هوادار چه می داند بازیکنی که بعد از گلزنی لوگوی باشگاه را می بوسد، همزمان نامه فسخ به باشگاه ارسال کرده! هوادار چه می داند پس پرده میان مدیر و مربی و بازیکنان چه می گذرد؟
شرایط امروز پرسپولیس را ببینید، سید جلال حسینی معترض، شجاع فسخ کرده، کنعانی زادگان در آستانه فسخ، کمال کامیابی نیا اقدام به فسخ، رادوی ناراضی و بشار، حضور به زور!
چنین وضعیتی برای باشگاهی که این همه موفقیت کسب کرده خجالت آور است. این مشکلات زمانی حل می شود که ساختار باشگاه داری در فوتبال ایران درست شود و طبق اصول باشد. در فوتبال حرفه ای با موفقیت تیم میزان درآمد باشگاه بالا می رود و باشگاه و بازیکن به یک اندازه سود می برند.
در فوتبال ایران اما، وقتی تیمی قهرمان می شود مدیریت تا مرز سکته پیش می رود که ای وای، حالا پول پاداش از کجا بیاورم؟!
این داستان یک ساختار غیر حرفه ای است. قبلا هواداران برای قهرمانی تیم شان دعا می کردند. حالا هوادار هر تیمی که هستید دعا کنید تیم تان موفق نشود وگرنه فردای موفقیت روز عزای شما خواهد بود. باور نمی کنید؟!