۲۶ مهر، روز تربیت بدنی و ورزش

یک سال برای ورزش یک روز برای تربیت بدنی و ورزش. شوخی نیست این جمله را جدی بگیرید! شاید خیلی‌ها فرق تربیت بدنی و ورزش را ندانند. اما جالب است بدانید اینها در ریشه مشابه اما در یک اصل با هم تفاوت دارند. این دو تعریف را با هم بخوانیم.
تربیت بدنی یعنی: «تربیت بدنی فرآیندی آموزشی- تربیتی است که هدف آن بهبود بخشیدن به اجرا و رشد انسان از طریق فعالیت‌های جسمانی است… تربیت بدنی شامل کسب و پردازش مهارت‌های حرکتی توسعه و نگهداری آمادگی جسمانی برای تندرستی و سلامت، کسب دانش علمی درباره فعالیت‌های جسمانی و تمرین و توسعه تصور و ذهنیت مثبت از فعالیت‌های جسمانی به عنوان وسیله‌ای برای اجرا و عملکرد انسان‌هاست. ژرژ هبر می‌گوید: تربیت بدنی علمی است منظم، اصولی و تدریجی که به منظور تقویت کامل بدن، بالا بردن عوامل جسمانی، بارور کردن استعدادها و پرورش صفات اخلاقی از سن کودکی تا پیری ادامه دارد.»
ورزش یعنی: «مجموعه‌ای از فعالیت‌های سازمان یافته که به منظور کسب مهارت، افزایش قابلیت‌ها و ایجاد رقابت‌های بدنی انجام می‌شود. در این فعالیت‌ها به مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی توجه می‌شود و ارضا جاه طلبی نیز از نظر دور نیست. به همین دلیل برای رسیدن به اوج آمادگی ورزشی گاهی عدم توجه به سلامتی و فشار بیش از حد به ارگانیسم به چشم می‌خورد. به این معنی که برای رسیدن به رکوردهای مطلوب مورد نظر، شاید اعمال خلاف مانند ایجاد شرایط غیرطبیعی و زیان آور در بدن، فشار نامطلوب فیزیولوژیکی، دوپینگ یا رفتار مغایر با شئونات انسانی و اخلاقی اتفاق بیفتد.»
من یا احتمالاً شما که مهر فارغ التحصیلی از رشته تربیت بدنی بر روی حکم لیسانسمان- که البته این روزها چندان هم به کار نمی‌آید- خورده تفاوت و شباهت این دو واژه را می‌دانستیم، چون اینها جزو اولین عباراتی بودند که در اولین روزهای دانشگاه به سبک درس‌های تاریخ دوره راهنمایی مجبور به حفظ کردن آن بودیم. اما شاید لازم باشد غیر از من و شما دیگران هم تفاوت این دو اصطلاح را بدانند.
امام سجاد (ع) در رساله حقوق می‌فرماید: «بدن تو بر تو حقی دارد. حق آن ‌است که آن‌ را سالم، نیرومند و مقاوم در برابر شداید و سختی‌ها و در کمال نشاط نگهداری کنی.» شاید همین حدیث کافی باشد تا بدانیم سلامتی ما تا چه اندازه مهم است و برای حفظ آن چه باید بکنیم.
بر همین مبنا در اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز ارائه خدمات تربیت بدنی برای عموم مردم رایگان عنوان شده است. حالا بگذریم از اینکه تحقق این اصل با توجه به شرایط موجود عملی نیست و تربیت بدنی و ورزش در سبد خانواده هزینه بالایی دارد. اما آنچه که مهم است و هفته تربیت بدنی فرصتی است تا به صورت ویژه در مورد آن صحبت کرد «سلامتی» است. آنچه که یکی از مولفه‌هایش مداومت کردن بر “تربیت بدن”، نه “ورزش” به معنای اصل آن، در تمامی سنین است.
متأسفیم از اینکه از کنار آمار بالای بیماری‌های ناشی از کم تحرکی که روزانه در اخبار می‌آید می‌گذریم اما حاضریم وقت زیادی برای دیدن و شنیدن و خواندن دعواهای زرگری اهالی ورزش صرف کنیم. اهمیت سلامتی آنقدری است که برای گسترش فعالیت‌های مرتبط با تربیت بدنی و ورزش در زندگی روزمره مردم و توسعه آن میان شهروندان از هر سن و جنسی تشکیلات وسیعی تحت عنوان وزارت ورزش و جوانان (در گذشته سازمان تربیت بدنی)، کمیته ملی المپیک، فدراسیون‌ها و هیات‌های ورزشی شکل گرفته است. از جمله مهمترین وظایف این تشکیلات، فراگیر کردن تربیت بدنی و ورزش و ایجاد زمینه لازم برای تحقق نشاط و شادابی جامعه و جذب حداکثری شهروندان به انجام فعالیت‌های جسمانی است.
حالا بیایید به پاس احترامی که برای این روز قائلیم، در واقع اهمیتی که به «سلامتی» خود باید بدهیم و کمی بی توجهیم؛ امروز کمی «تربیت بدنی» را جدی‌تر از «ورزش» بگیریم.
البته این را نیز فراموش نکنیم که در هفته تربیت بدنی و ورزش معمولاً از سلامتی و توسعه شادابی در میان شهروندان زیاد صحبت می‌شود اما بیایید در این هفته بدون توجه به هر شعاری چند قدم پیاده روی کنیم!