چگونه کودک بیش فعال را از بازیگوش تشخیص دهیم؟

با توجه به علاقه خانواده ها برای کسب اطلاعات در این زمینه و نیز به دلیل شروع تمرینات باشگاه فوتبال گیتی پسند و عدم توانایی بنده در پاسخگویی تمامی مراجعین به مرکز آموزشی دکتر شریفیان، در قالب چند پاراگراف اطلاعاتی را در این خصوص خاطر نشان می نمایم. امیدوارم در جهت بهبود روابط والدین و فرزندان مفید باشد.
اختلال بیش‌فعالی توام با نقص توجه (ADHD) یکی از اختلالات شایع روانی در کودکان ونوجوانان است.
ADHD، یکی از مشکلات شایع روانی است که امکان ابتلا به آن در پسران بیش از دختران است و در فرزندان اول خانواده هم بیشتر دیده می‌شود.
آمار کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD در ایران و اروپا 3 تا 5 درصد است اما به دلیل تفاوت معیارهای تشخیصی، در آمریکا تا میزان 10 درصد هم گزارش شده است.
در فرهنگ کشور ما خیلی اوقات فعالیت زیاد کودک، یک شاخص مثبت است، در حالی که شاید در فرهنگ سایر کشورها اینطور نباشد.
علائم ADHD یا «اختلال بیش‌فعالی همراه با نقص توجه»: در افراد مبتلا به این اختلال تحرک زیاد و بیقراری مشاهده می‌شود. فرد عصبانیت‌های زیاد و یا بی‌مورد دارد، دچار عدم تمرکز است و پرش افکار دارد و دچار افت تحصیلی می‌شود، فرد اختلالات رفتاری دارد و ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه‌ای در رابطه با بقیه کودکان و یا معلمین و خانواده از خود نشان بدهد.
این اشخاص خواب منظمی ندارند و دچار مشکلات خواب و کابوس می‌شوند.
مرز تشخیص این کودکان با بچه‌های بازیگوش که طبیعی هستند:
‌در کودکان سالم و بازیگوش، فعالیت زیاد باعث کاهش بازده کودک نمی‌شود به عبارت دیگر کودک در کنار فعالیت زیاد جسمی، در تحصیل و روابط اجتماعی خود، فرد موفقی است، اما در کودکان مبتلا به ADHDدر کنار فعالیت زیاد، اختلالات رفتاری و اختلال تحصیلی دیده می‌شود. بنابراین در واقع مرز تشخیص برای این کودکان ایجاد اختلال در عملکردهاست نه میزان فعالیت آنها. دکتر آخوندزاده درباره علت بیش‌فعالی کودکان می‌گوید: در بروز این عارضه عوامل ژنتیک دخالت دارد. آنچه که در این باره کاملا مشخص شده اختلالات بیولوژیکی است که در میانجی‌های شیمیایی مغز این افراد وجود دارد.
به صورت اخص نقص دو میانجی شیمیایی دوپامین و نوراپی نفرین در سیستم اعصاب مرکزی کودک می‌تواند باعث بروز (ADHD) یا «اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه» شود.
درباره درمان ADHD: با توجه به اینکه نقص دو ماده میانجی نوراپی نفرین و دوپامین عامل بروز «بیش فعالی همراه با نقص توجه» می‌باشد لذا بسیاری از درمانهایی هم که برای این عارضه انجام می‌شود براساس جبران کمبود این دو ماده است.
خوشبختانه درمان‌های رایج این بیماری غالبا اثربخش است و فرد را کاملا تحت کنترل قرار می‌دهد. داروهایی که می‌توانند در کنترل این عارضه موثر باشند در درجه اول داروهای محرک یا استیمولنت هستند که داروی عمده‌اش متیل فنیدیت یا ریتالین است و نیز از ترکیبات دکستروآمفتامین نیز استفاده می‌شود.
میزان تاثیر این داروها:‌
75 درصد بیماران به این داروها خوب جواب می‌دهند اما برای 25 درصد بیماران که به دلیل عوارض جانبی داروهای محرک (که شامل بی‌خوابی و اختلالات خواب، سردرد، تهوع و اختلالات گوارشی و مشکلات رشد برای کودک و کم‌اشتهایی است)، به این داروها پاسخ نمی‌دهند از داروهای خط دوم و سوم استفاده می‌کنیم که شامل داروهای ضدافسردگی و داروهای غیراستیمولنت هستند که معروفترین آنها آتاموکسیتین است. ‌اگر این بیماری به موقع درمان نشود، در بزرگسالی می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند.
یکی از این مشکلات می‌تواند وابستگی به مواد مخدر در بزرگسالی باشد اما در صورت تشخیص و درمان به موقع کودکان بیش‌فعال در بزرگسالی زندگی نرمال و طبیعی خواهند داشت.
مشکل استفاده از داروهای محرک:
این داروها به راحتی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد چون اثرات آمفتامین لایک یا شبه آمفتامین دارد و خانواده‌ها باید توجه داشته باشند که داروهای تجویز شده برای بیمار نباید از سوی افراد غیربیمار در خانواده مورد استفاده قرار بگیرد چون موجب اعتیاد می‌شود.
نقش سایکوتراپی یا روان‌درمانی در رابطه با کودکان بیش‌فعال تواءم با نقص توجه:
معمولا در کنار دارودرمانی، سایکوتراپی هم انجام می‌گیرد و حتی گاهی اوقات که با ADHD خفیف مواجه هستیم، بدون اتکا به درمان دارویی فقط با توصیه به خانواده‌ها آن را کنترل می‌کنیم.
رفتار درمانی قطعا اثربخشی دارو را در کودکان مبتلا به ADHD بالا می‌برد و روند درمانی آنها را تسهیل می‌کند.
نقص دو میانجی شیمیایی دوپامین و نوراپی نفرین در سیستم اعصاب مرکزی کودک می‌تواند باعث بروز “ADHD” یا «اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه» شود
اگر عارضه «بیش فعالی تواءم با نقص توجه» به موقع درمان نشود، در بزرگسالی می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند
رفتاردرمانی قطعا اثربخشی دارو را در کودکان مبتلا به ADHD بالا می‌برد و روند درمانی آنها را تسهیل می‌کند