انجام برخی حرکات موسوم به خرافه در میان ورزشکاران گاهی تعجب بینندگان را بر میانگیزد، حرکاتی مانند بوسیدن تیر دروازه، پوشیدن رنگ لباسی خاص، مدل خاصی از گره زدن بند کفش یا استفاده از بعضی از نوشتهها و … شاید در نگاه اول تنها خرافه باشد، اما علم روانشناسی ورزشی نشان میدهد این اعمال میتواند در شرایطی خاص تاثیر مثبت داشته باشد.
آیا خرافهها باعث بالا رفتن کارایی ورزشکاران میشوند ؟
دیده شده که بعضی ورزشکاران قبل از مسابقه حرکات کلیشهای و تشریفاتی انجام میدهند و داستانهایی راجع به جورابی که برای ورزشکار شانس میآورد یا چوب هاکی که باعث موفقیت بازیکنی میشود، شنیدهایم. در واقع خرافات بسیار رایج است و عادی به نظر میرسد. از دید ناظران شاید اعتقاد به این خرافهها عجیب و احمقانه باشد، اما اگر بدانید که ورزشکاران چطور از این خرافهها استفاده میکنند خواهید فهمید که این نوعی استراتژی است که در دنیای ورزش از آن استفاده میشود. در واقع برای بعضی از ورزشکاران استفاده از این الگوها باعث موفقیت میشود.
کلیشهها و خرافهها، رفتارهایی هستند که ورزشکار معتقد است باعث رسیدن به هدف، قدرت و بالا رفتن کارایی میشوند. خیلی از ورزشکاران معتقدند که انجام یکسری کلیشهها قبل از مسابقات کاراییشان را بالا میبرد. این در حالی است که از لحاظ علمی هیچ گونه مستندی پشت این حرکات قرار ندارد، چرا که هیچ دانشی نمیتواند به طور علمی ثابت کند که مثلا رنگ جوراب یک ورزشکار در عملکرد یک بازیکن تاثیر دارد، یا این که بازیکن با کدام پا وارد زمین شود!
این خرافهها متنوع هستند همچون پوشیدن لباسهای خاص، خوردن غذا و نوشیدنی خاص ، انجام تمرین خاص یا حتی گوش دادن به یک موسیقی خاص.
خرافهها اغلب اتفاقی به وجود میآیند و بعد از آنها استفاده میشود. ورزشکاران به آنچه که می خورند، مینوشند و رویدادهایی که بعد از کوتاه کردن مویشان و گرفتن هدیه خاص برایشان اتفاق میافتد، دقت میکنند. اگر بعد از این اتفاقها کارایی بالایی داشته باشند آن را به این رویدادها نسبت میدهند تا در مسابقات دیگر بتوانند از اثرهای روحی و روانی آن استفاده کنند.
احتمالا، این خرافهها باعث بالا رفتن اعتماد به نفس و کنترل میشود. اگر معتقد باشید که انجام یک حرکت خاص باعث بالا رفتن کاراییتان میشود، حتما این اثر را خواهد داشت. این بحث ریشه ای در روانشناسی دارد. این روش مانند روش تجسمی در موفقیت تاثیرگذار است. تکنیکهای مختلف روانشناسی ورزش از نظر ذهنی و جسمی ورزشکاران را برای مسابقه آماده میکند. در واقع صرف انجام دادن آن کار خاص قطعا تاثیری ندارد، اما تلقین ورزشکار میتواند اثرات مثبت ذهنی به دنبال داشته باشد.