چندی است که اختلاف و درگیری، بین دپارتمان داوری و کمیته داوران فدراسبون فوتبال علنی شده و هر از گاهی یکی علیه دیگری موضع گیری می کند. پرسش اصلی این است که دعوا بر سر چیست؛ پرسشی که در این جا سعی شده به آن پاسخ داده شود.
تا چند سال پیش تمام فعالیت‌های مربوط به حوزه داوران فوتبال توسط کمیته داوران فدراسیون فوتبال انجام می‌شد و آن وقت‌ها نامی از دپارتمان داوری وجود نداشت. همان زمان هم انتقاد از رئیس کمیته داوران که همه کاره داوری فوتبال بود – هر کسی که بود فرقی نمی کرد – در بالاترین وجه وجود داشت و همه مدعی بودند که رئیس وقت نمی‌تواند از عهده وظایفش برآید.
وضعیت به همین شکل ادامه داشت تا این که کنفدراسیون فوتبال آسیا در بخشنامه‌ای، فدراسیون‌های ملی کشورها را موظف کرد تا تشکیلاتی تحت عنوان دپارتمان داوری در فدراسیون ایجاد کنند تا کارهای اجرایی داوری را انجام دهد. در آن زمان حسین عسگری که رئیس وقت کمیته داوران بود و بنا بر همان بخشنامه نمی‌توانست در این سمت باقی بماند – چون عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال نبود – به ریاست دپارتمان تازه تاسیس منصوب شد.
مهدی تاج، نخستین رئیس کمیته داوران تاریخ فوتبال ایران بود که تجربه‌ای در کار قضاوت نداشت و بنا بر قانون جدید AFC ریاست کمیته را بر عهده گرفته بود. تاج رییس کمیته بود اما چون تسلطی بر حوزه داوری نداشت همه مسئولیت‌ها را تلویحاً به عسگری سپرده بود. در این حال باز هم عده‌ای از داوران و پیشکسوتان داوری نسبت به عملکرد حسین عسگری انتقادهای گسترده‌ای داشتند تا جایی که گفته می‌شد آنها – کسانی مانند علی خسروی و مسعود مرادی – منتظر انتخابات هیات رئیسه فدراسیون فوتبال هستند چون مطمئن‌انند که رئیس جدید کمیته داوران قطعا عسگری را برکنار خواهد کرد. در همین حال حسین عسگری هم بیکار ننشست و برای عضویت در هیات رئیسه فدراسوین فوتبال نامزد شد.
عسگری در انتخابات هیات رئیسه فدراسیون فوتبال رای نیاورد و در عوض فریدون اصفهانیان که همزمان رئیس هیات فوتبال استان زنجان و رئیس شورای شهر این شهر بود به عضویت هیات رئیسه درآمد. در این شرایط دو نفر – اصفهانیان و بهروان – به دلیل سابقه قضاوت در فوتبال ایران قابلیت این را داشتند که رئیس کمیته داوران باشند اما چون بهروان در آن زمان مسئول برگزاری مسابقات لیگ برتر و لیگ آزادگان بود، این سمت به اصفهانیان رسید.
از روزی که اصفهانیان زمام امور داوری را در دست گرفت، بسیاری از اختلاف شدید او با حسین عسگری می گفتند و هر آن منتظر تغییرات در راس دپارتمان داوری بودند. در حالی که منتقدان عسگری منتظر صدور حکم ریاست دپارتمان داوری به نام مسعود مرادی بودند، حسین عسگری در سمتش ابقا شد. البته انتخاب روسای دپارتمان‌ها طبق قانون بر عهده دبیرکل فدراسیون فوتبال است اما در آن زمان، اصفهانیان هم با ابقای عسگری موافق بود. عسگری و اصفهانیان در آن برهه زمانی بارها اختلاف بین خود را انکار می‌کردند و برخی رسانه‌ها و داوران بازنشسته و فعال را به اختلاف افکنی و ایجاد شبهه متهم می‌کردند.
در روزهای نخست فعالیت اصفهانیان، در یک جلسه سه نفره که بین حسین عسگری، فریدون اصفهانیان و رضا غیاثی تشکیل شد، غیاثی از پیامک‌های تهدید آمیز یکی از داوران قدیمی به وی و حسین عسگری پرده برداشت. در متن یکی از این پیامک‌ها، فرستنده تهدید کرده بود که با حضور در جلسه کمیته داوران، عسگری با چاقو خواهد زد! در همان جلسه هم بود که عسگری و اصفهانیان با قاطعیت هر چه تمام‌تر وجود اختلاف را بین خود تکذیب و پای یکی، دو روزنامه و پیشکسوت داوری را به ماجرا باز کردند.
روزگار برای جامعه داوری فوتبال ایران ادامه داشت تا این که انتقادها از عسگری به قدری بالا گرفت که دیگر نمی‌شد تصور کرد او بتواند به کارش ادامه دهد. در این اوضاع و احوال بود که بار دیگر از احتمال تغییر در راس دپارتمان داوری سخن به میان آمد. این مساله با تغییر اساس نامه کمیته داوران همزمان شده بود و این می‌توانست بهترین فرصت برای مخالفان حسین عسگری باشد تا با اعمال تغییری خاص در اساس نامه پیشین، راه را برای برکناری عسگری فراهم کنند.
منتقدان حسین عسگری – که حالا اصفهانیان هم به جمع آنها اضافه شده بود – مدعی بودند که رئیس دپارتمان داوری باید از سوی رئیس کمیته داوران انتخاب شود؛ درخواستی که با مخالفت جدی مهدی محمدنبی، دبیرکل فدراسیون روبرو شد تا عسگری باز هم در سمتش باقی بماند.
این جا بود که گویی کاسه صبر اصفهانیان لبریز شده است، چون او در مصاحبه‌های پی در پی و سریالی، از عسگری انتقاد می‌کرد و خواهان رفتن او از فدراسیون می‌شد. او در یکی از صریح‌ترین گفت‌وگوهایش که با ایسنا انجام داد، رسما اعلام کرد که تا وقتی عسگری هست، او و اعضای کمیته داوران کار نمی‌کنند.
تهدید اصفهانیان به کار نکردن چندان موثر واقع نشد چون حقیقت این بود که در مدت 17 ماه ریاست اصفهانیان در کمیته داوران عملا جلسه این کمیته برگزار نشده بود که حالا بخواهد تعطیل شود! در این مدت، دو عضو از شش عضو کمیته داوران – مسعود مرادی و محمد فنایی – به دلیل اجرا نشدن اساس نامه جدید و روی کار ماندن عسگری از کمیته قهر کرده بودند و دو نفر دیگر هم – رضا غیاثی و اسماعیل صفیری – به دلیل اعتراض نسبت به وضعیت اداره کمیته داوران در جلسلت شرکت نمی‌کردند. در نتیجه اصفهانیان تصمیم گرفت که در ترکیب کمیته داروان تغییراتی ایجاد کند.
مصاحبه اصفهانیان با ایسنا مبنی بر این که به زودی تکلیف اعضای کمیته را روشن می‌کند، با واکنش جدی سه تن از اعضای کمیته روبرو شد. فنایی خیلی زود استعفای خود را – که خیلی وقت بود شفاهی عنوان کرده بود – رسما اعلام کرد و صفیری هم راه او را پیش گرفت. غیاثی هم که اصولا به الزام ارائه استعفانامه به رئیس کمته داروان اعتقاد نداشت، نامه کناره‌گیری‌اش را مستقیما به دفتر علی کفاشیان ارسال کرد. اصفهانیان هم بلافاصله نام هدایت ممبینی را به فدراسیون اعلام کرد تا با رای هیات رئیسه به عضویت این کمیته درآید. به این ترتیب جلسه کمیته داروان با حضور اصفهانیان، مرادی، ممبینی و صدر برگزار شد.
اختلاف‌ها همچنان ادامه داشت و این در حالی بود که فصل سیزدهم لیگ برتر نزدیک بود. دپارتمان داوری نام داروانی را که قرار بود در تست داوری شرکت کنند و در لیگ برتر سوت بزنند، اعلام کرد. این فهرست با مخالفت اصفهانیان روبرو شد و باعث شد که او علیه این فهرست موضع گیری کند. در نهایت هم چند داور “زنجانی” که در تست داوری شرکت نکرده بودند به جمع داوران لیگ برتر اضافه شدند که این امر هم انتقاد مخالفان اصفهانیان را در پی داشت.
لیگ برتر آغاز شد تا اختلافات وارد فاز جدیدی شود. نام داوران هفته نخست لیگ برتر اعلام شد اما این فهرست در ادامه دستخوش تغییرات شد. گفته شده بود که فریدون اصفهانیان نام یدالله سلیمانی را از جمع ناظران داوری هفته اول خط زد چون معتقد بوده که اعضای دپارتمان نباید در بازی‌ها نظارت کنند. همچنین داور چند بازی هفته اول تغییر کرد تا این پرسش پیش آید که وظیفه چینش داوران بر عهده دپارتمان است یا کمیته؟ اما پرسش مهمتر این است که آیا این پرسش، مبنای حقیقی داشت یا عده‌ای با طرح آن تلاش کردند تا جو داوری را در آستانه فصل جدید لیگ برتر متشنج کنند؟
به گزارش ایسنا، بند 4 ماده 5 آیین نامه جدید کمیته داوران که مربوط به وظایف و اختیارات کمیته است، تعیین و انتصاب داور برای مسابقاتی که توسط فدراسیون سازماندهی شده یا خواهد شد را جزو وظایف کمیته داوران قرار داده است. همچنین در بند 5 ماده 16 آمده است که دعوت به شرکت در آزمون های معرفی منحصرا و مستقیما توسط کمیته داوران صورت می‌گیرد.
طبق این دو بند به نظر می‌رسد که کمیته داوران حق دارد تغییرات مورد نظرش را در ترکیب داوران اعمال کند اما مساله اصلی این است که این آیین نامه هنوز رسما ابلاغ نشده است. در جریان اختلاف مواضع بر سر این که چه کسی – دبیرکل یا رئیس کمیته داوران – رئیس دپارتمان داوری را انتخاب کند، آیین نامه جدید هنوز ابلاغ نشده و بر این اساس این بندها هنوز قابلیت اجرایی ندارند.
به این ترتیب، باز هم این سوال پیش می‌آید که چرا درست یک روز مانده به شروع لیگ برتر از سردرگمی داوران خبر داده می‌شود؟ کسانی که این گونه اخبار را منتشر و مطرح می‌کنند چه اهدافی دارند؟ آیا نیت این افراد در انتشار چنین اخبار تشنج‌زایی خیر است یا تفکری منفی پشت پرده است؟
هر دو سوی دعوای جامعه داوری یعنی حسین عسگری و فریدون اصفهانیان در کار خود اشکالاتی داشته‌اند و هنوز هم بر برخی تصمیماتشان ایرادهای جدی وارد است. از سوی دیگر هر دو نفر در پاره‌ای از موارد محق هستند و حرفشان باید مورد قبول واقع شود اما نکته‌ای که در این میان فراموش شده این است که برخی اختلافات باید در داخل خانواده داوری حل و فصل شود و نباید به دامن رسانه‌ها کشیده شود. هر چند در این مورد خاص عملکرد رئیس دپارتمان داوری قابل دفاع‌تر است و سهم اصفهانیان در انجام مصاحبه‌های تنش‌زا بیش از طرف دیگر دعواست اما هر دو طرف باید این مساله را رعایت کنند.
هفته دوم لیگ برتر فوتبال، پنجشنبه آغاز می شود و این در حالی است که باز هم اخباری از سردرگمی داوران حکایت می کند. گفته شده که داوران نمی‌دانند که باید بر اساس فهرست عسگری به میدان بروند یا با فهرست اصفهانیان! گویی قرار است که سناریوی اختلاف‌افکنی و ایجاد شبهه در جامعه داوری هر هفته اجرا شود. باید دید که تا چه زمانی باید شاهد این گونه اختلافات بچه‌گانه و خانمان برانداز در جامعه داوری باشیم؛ هر چه هست با این وضعیت آینده خوبی برای داوری ایران متصور نیست. تنها می توانیم امیدوار باشیم که این مسائل بر عملکرد داوران در بازی های لیگ برتر اثر منفی نگذارد.